Δευτέρα 18 Απριλίου 2011

Ο κήπος είχε την δική του ιστορία


Λατρεύω το χώμα , τα λουλούδια , τα δέντρα , συνεπώς λατρεύω και τους κήπους.Προτιμώ το πράσινο από το τσιμέντο και ας είναι αδύνατο να λερώσεις τα παπούτσια σου σε μια τσιμεντένια αυλή.Μου λείπουν οι δημόσιοι κήποι από την χώρα μας και τα κακοσυντηρημένα πάρκα με το πολύ γκαζόν σε μια Ελλάδα στο χείλος της ερημοποίησης με αγχώνουν.Θα προτιμούσα τα λιγοστά και κατσιασμένα πάρκα μας να ήταν πιο κοντα αισθητική της αυτοφυούς χλωρίδας μας , αντί να μιμούνται ανεπιτυχώς τα υπέροχα ευρωπαϊκά.Θα ήθελα κάθε γειτονιά να έχει και ένα κήπο , έστω και μικρό.Να βρεθεί μια κάποια λύση στην παντελή έλλειψη πρασίνου στις γκρίζες πόλεις μας.

Σε επίπεδο ιδιωτικό με αφοπλίζει η θαρραλέα ειλικρίνεια με την οποία ντύνουν οι νεοέλληνες τα σκόρπια τετραγωνικά τα οποία ξεφεύγουν από τον οικοδομήσιμο χώρο ενός οικοπέδου με τσιμέντο.Με αφοπλίζει τόσο η απόλυτη αδιαφορία τους απέναντι στο κανονικά αναμενόμενο που συχνά δεν εστιάζω στην έλλειψη έστω μιας γλάστρας σε μια πολυκατοικία.Πιο πολύ θα έλεγε κανείς με εκνευρίζει η θέα ενός κυριλέ κήπου με γκαζόν , φίκους , φοίνικες , φράχτη από ψυχαναγκαστικά τέλεια κουρεμένους θάμνους και μελετημένους φωτισμούς.Με λίγα λόγια με εκνευρίζουν οι μη κήποι παρά η παντελής έλλειψη πρασίνου.

Ίσως γιατί προτιμώ την θαρραλέα ειλικρίνεια των ανθρώπων που κάνουν την έλλειψη παιδείας τους σημαία και υποκύπτουν στο συλλογικό τους προσφάτως διαμορφωμένο υποσυνείδητο μακάριοι μακριά από έστω ένα φυλλαράκι βασιλικού και από την νεοπλουτίστικη στυγνή χρήση της πολυτέλειας που προσδίδει το πράσινο με στόχο να αναδειχθεί το εκάστοτε οίκημα , μα και με πρόδηλη την έλλειψη οποιασδήποτε ευαισθησίας απέναντι στην φύση και τις χαρές που μπορεί αυτή να προσφέρει ακόμη και μέσα στα πλαίσια ενός ταπεινού κηπάριου. Προτιμώ αλήθεια τους αληθινούς κήπους , αυτούς που μοιάζουν να ξεπήδησαν από την Ελλάδα '50 και ακόμη πιο παλιά , αυτούς που μυρίζουν χώμα , αυτούς που έχουν σαλιγκάρια , αυτούς που γεμίζουν κάθε τόσο αγριόχορτα και σε αφήνουν να ξεσπάσεις τον εκνευρισμό σου τραβώντας τα με τα γάντια και φτυαρίζοντας το χώμα τους ώσπου να γίνει αφράτο.

Έχω την τύχη να ζω σε ένα τέτοιο παλιακού τύπου κήπο από μικρή.Μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια λίγο μακρύτερα από την πυρηνική , με την ελληνίδα γιαγιά ως μαμά του 9 με 5 να μην με αφήνει να ξεμυτίζω από το σπίτι ως παιδί παρά μόνο αν της κρατούσα σφιχτά το χέρι και με την μαμά μου να με αφήνει να κάνω ποδήλατο μόνο στον δρόμο ακριβώς μπροστά από το σπίτι μου με όριο τα δυο κάθετα στενά δεξιά και αριστερά από το σπίτι μας , βρήκα στον κήπο μας ένα θησαυρό που έχει την δυνατότητα να σε ξαφνιάσει ξανά και ξανά με όσα μπορεί να σου προσφέρει.

Εκεί έμαθα να παίζω το τόπι , που λέει και η γιαγιά , μιας και μέσα στο σπίτι η μπάλα απαγορεύοταν σχεδόν.Στον κήπο χωνόμουν συχνά μετά το σχολείο ώσπου να ετοιμαστεί το μεσημεριανό και σκεφτόμουν , ονειρευόμουν , χαλάρωνα και διαμόρφωνα το ονειροπαρμένο ύφος μου.Στον κήπο έσερνα την πρώτη φίλη μου να ανταλλάξουμε μυστικά.Στον κήπο μάζευα τα πνευματικά μου αδέρφια και μερικά φύλλα και πέταλα τα έβαζα σε μια πλαστική λεκάνη με λίγο νερό και έκανα τα μαγικά μου.Στον κήπο βρήκα τα πρώτα μου κατοικίδια , τα σαλιγκάρια.Στον κήπο πρωτοέπαιξα με γάτες , τις είδα να ζευγαρώνουν , να ετοιμάζουν φωλιά , να γεννούν , να βαριούνται.Στον κήπο πρωτοείδα τον σκύλο μου , του σφύριξα και έτρεξε να συστηθούμε.Στον κήπο είδα τον πρώτο θάνατο , μια αμυγδαλιά , το αγαπημένο μου δέντρο , να κείτεται νεκρό στο έδαφος με αιτία θανάτου μια νεροποντή συνοδευόμενη από σφοδρούς αέρηδες.Στον κήπο μας σουβλίσαμε αρνιά , κάναμε πάρτυ για την αδερφή μου που είναι παιδί του Ιούλη , παίξαμε κυνηγητό , κρυφτό , το παιχνίδι του χαμένου θησαυρού , μαζέψαμε φύλλα για τα φυτολόγια μας.Στον κήπο πρωτοχάραξα σε δέντρο τα αρχικά μου μαζί με αυτά του πρώτου μου έρωτα στο δημοτικό.Τα αρχικά μας σβήστηκαν εδώ και κάμποσα χρόνια μα εγώ ξέρω πως είναι εκεί , πίσω από τον φουσκωμένο κορμό της λεμονιάς , κρυμμένα σαν μυστικό.Στον κήπο έμαθα τον κύκλο της ζωής των φυτών.Είδα μαργαρίτες έρπουσες να κλείνουν το άνθος τους κάθε σούρουπο και να κοιμούνται.Είδα την ρίγανη να ξεραίνεται ξανά και ξανά μα και την γιαγιά μου με την επιμονή της να την ποτίζει όταν οι πιο πολλοί θα την θεώρουσαν χαμένη υπόθεση και να την ανασταίνει.Είδα τα οπωροφόρα να μας δίνουν αφειδώς καρπούς και έμαθα να αναρωτιέμαι από μικρή για το τι ρόλο έπαιζαν τα αχρείαστα για εμάς χημικά εδαφοβελτιωτικά.Μύρισα γιασεμί , γαρδένιες , τριαντάφυλλα , φρέσκα λεμόνια , πορτοκάλια , αμύγδαλα , σύκα , μούσμουλα.Έκοψα αμπελόφυλλα με την μαμά μου.Πότισα , έσκαψα , φύτεψα.Είδα δεντράκια να γίνονται δέντρα.Χιόνισε και σχηματίσαμε ξαπλώνοντας αγγελάκια με τα αδέρφια μου.Ήπιαμε από το λάστιχο και κάναμε ντουζ μετά από την παραλία.Λερωθήκαμε.Διαβάσαμε.Πιάσαμε ακρίδες και τζιτζίκια.Καταβρέξαμε ιστούς αράχνης.

Στον κήπο συνάντησα πλάσματα βγαλμένα από τα παραμύθια.Μια μέρα ξεπήδησαν δίπλα από την μεγάλη συκιά δυο λαγοί φυγάδες , οι οποίοι δώθηκαν από τους γονείς μου στους παππούδες στο χωριό να γίνουν στιφάδο.Μια άλλη φορά στον κήπο μας βρέθηκε μια χελωνίτσα η οποία εξαφανίστηκε έτσι ξαφνικά όπως και εμφανίστηκε.Βρήκαμε και ένα κοκοράκι γκρι το οποίο η αδερφή μου τρέλανε τόσο που τελικά το καημένο πέταξε κυριολεκτικά προς έναν κήπο πιο ήσυχο.Για κανένα δίμηνο ταϊζαμε κοτόπουλα συσκευασμένα μια αλεπουδίτσα πορτοκαλιά με πονηρά μάτια , η οποία κατέβηκε από το βουνό να επιθεωρήσει τα κοτέτσια της περιοχής και στον κήπο μας βρήκε το ιδανικό της ορμητήριο.Η πονηρή πρόλαβε ευτυχώς και το έσκασε ακριβώς πριν να την περιμαζέψει η φιλοζωική , αφού πρόλαβα και εγώ με την σειρά μου να της χαϊδέψω την φουντωτή ουρά καθώς μας αποχαιρετούσε.Πρόσφατα είδα μια συγγενή της να βολτάρει στον δρόμο που περνά από τους πρόποδες του βουνού.Ο κήπος ίσως να μου έμαθε να αγαπώ τα ζώα.Δεν παίρνω και όρκο όμως , ίσως να τα αγαπούσα έτσι και αλλιώς.

Δεν μπορώ να ξέρω με ακρίβεια τι μου προσέφερε ο κήπος μας , μόνο ξέρω τι έφτασε αυτός να συμβολίζει για εμένα.Ο κήπος έγινε η παιδική ελευθερία μου , το παιχνίδι , ο δάσκαλος μου , το καταφύγιο , ο ονειρόκοσμος μου.Δεν μπορείς νομίζω να χάσεις την παιδικότητα σου μέσα σε ένα κήπο και αν την χάσεις κάπου εκεί έξω , στον κόσμο του τσιμέντου , ο κήπος σε περιμένει στοργικός και συγχωρητικός να σε αγκαλιάσει με τις μυρωδιές και τα χρώματα του.Δεν είναι σημαντικό αυτό?Και αλήθεια ποια σκληρότερη θεϊκή τιμωρία θα μπορούσε να καταγραφεί στην παλαιά διαθήκη από την εκδίωξη του Αδάμ και της Εύας από τον κήπο του Παραδείσου?

Συχνά τον υποτιμούσα τον κήπο , όπως υποτιμούμε κάθετι το δεδομένο.Κάποτε φτάνει ο οικογενειακός κήπος μας να μοιάζει στο απαίδευτο μάτι , το συνηθισμένο στους κήπους-δείγματα χλωρίδας τους φυτεμένους μέσα σε μια θάλασσα τσιμέντου και ποτισμένους από κηπουρούς και συστήματα αυτόματου ποτίσματος , παραμελημένος στα όρια της καταστροφής , μα τελικά είναι πάντα είναι ζωντανός , δροσερός και παραγωγικός , έτοιμος με λίγη φροντίδα να εντυπωσιάσει.Φέτος που οι γονείς μου δεν έφεραν κηπουρό για τα δύσκολα κλαδέματα κατεβήκαμε όλοι κάτω στον κήπο και βοηθήσαμε.Ο κήπος θύμισε απευθείας τον κήπο των παιδικών μου χρόνων και η διαδικασία μας ηρέμησε οικογενειακώς.Αυτή η διαδικασία έγινε και η αφορμή για να ξαναέρθω σε μια προσωπικότερη επαφή με τον κήπο και να επανεκτιμήσω την σχέση μου μαζί του , από τότε ασχολούμαι με αυτον σταθερά και με συνέπεια.Προς το παρόν δεν με κούρασε στιγμή , αντιθέτως με ξεκούρασε τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά.

Μια ανάρτηση δεν νομίζω πως θα μπορέσει να συμπεριλάβει όλα όσα θα μπορούσα να γράψω για αυτό το οικογενειακό θαύμα.Θα μπορούσα να γράψω ένα μικρό βιβλίο για αυτόν τον κήπο , γιατί αυτά που έχει προσφέρει στην ζωή τριών γενιών ως τώρα δεν θα μπορούσαν να τα προσφέρουν σε ποιότητα ζωής ,όσο και να φαίνεται περίεργο , 100 τ.μ έξτρα σπιτιού , δυο γκαράζ και μια πισίνα.Δεν μπορώ καν να φανταστώ ένα λογικό αντίτιμο για αυτόν τον κήπο , δεν θα έδινα ούτε ένα από τα σκουλήκια του.Ο κήπος του σπιτιού λειτουργεί σαν ένας αόρατος μαγνήτης ο οποίος έλκει όλα τα μέλη της οικογένειας μας στην οικογενειακή εστία.Είναι σαν μαγικό μα όταν κάποιος λείπει μακριά , καθένας από εμάς μπορεί να τον δημιουργήσει νοερά στο μυαλό του εστιάζοντας απλά σε κάποιο σημείο του..Ακόμη και τον παππού μου που δεν πρόλαβα να γνωρίσω μπορώ να προσεγγίσω μέσα από τον κήπο μας , τον οποίο και αυτός ουσιαστικά μορφοποίησε..
Θυμάμαι στην Οδύσσεια γίνεται μια εκτενής αναφορά στην κρεβατοκάμαρα του Οδυσσέα και της Πηνελόπης , την οποία έκτισε ουσιαστικά ο ίδιος ο Οδυσσέας και κεντρικό σημείο της αποτέλεσε η γέρικη ελιά η οποία δεν κόπηκε , προοικονομώντας κατά κάποιο τρόπο την ανάγκη την μεταγενέστερη την οποία θα είχε η Πηνελόπη για ζωντανά σημεία αναφοράς της ένωσης της με τον αγαπημένο της όσο θα τον περίμενε να γυρίσει από τις πολυάριθμες περιπέτειες του.Αυτή η ελιά αποτέλεσε σημείο αναγνώρισης του μεταμορφωμένου, με την βοήθεια της προστάτιδας του Αθηνάς , Οδυσσέα από την γυναίκα του όταν αυτός επέστρεψε τελικά πίσω στην Ιθάκη.Ο κήπος μας αν μη τι άλλο αναλογικά μου μοιάζει να μας βοηθά να θυμηθούμε το παρελθόν μας ως οικογένεια μα και ως ξεχωριστά άτομα , με μια ευκολία αξιοθαύμαστη , με μια ακρίβεια εκπληκτική.

Θλίβομαι όταν συναντώ σπίτια τα οποία στον βωμό του τσιμέντου θυσίασαν κάθε τετραγωνικό μέτρο χώματος λες και τους κυνήγαγε ο μπαμπούλας της αγροτικής ζωής και η στάμπα του επαρχιώτη.Χαίρομαι να βλέπω μαμάδες να περνούν με τα παιδιά τους και να μου ζητούν ευγενικά να κόψουν μια μαργαρίτα , για να τους την προσφέρουν.Ξετρελαίνομαι να σταματούν σκύλοι διψασμένοι στην θέα του τρεχούμενου νερού και εγώ να τους δίνω το λάστιχο στο στόμα.Νευριάζω μόνο όταν σηκώνω τα μάτια μου από την ομορφιά των λουλουδιών για να συναντήσω τα χαιρέκακα βλέματα κάποιων γειτόνων που πλήρως αλλοτριωμένοι και παντελώς απαίδευτοι προσπαθούν να βρουν στην ενασχόληση μου με τον κήπο τα σημάδια ενός καταναγκασμού οικονομικής φύσεως ή και αυτά τα σημάδια ενός μυαλού αδιαμόρφωτου , ''κουνημένου'' που βρίσκει ενδιαφέρον στα επουσιώδη.Ο εκνευρισμός σε έναν κήπο δεν μπορεί να κρατήσει πολύ και ας θυμάμαι να ψέγουν την γιαγιά και τους γονείς μου οι γειτόνοι για την κακή παρακατιανή τους συνήθεια να ασχολούνται μόνοι με τον κήπο.Γελάω και εγώ ολόκληρη κοιτώντας την γη.

Τώρα σκέφτομαι πως οι νέες έρευνες πως το γονιδίωμα του ρυζιού είναι πολύ πιο σύνθετο από το ανθρώπινο έχουν μια κάποια βάση.Μόνο μια ελαττωματική φύση θα μπορούσε να χτίσει μεζονέτα σε προνομιούχο οικόπεδο και να την περιβάλλει με καυτό τσιμέντο ανεβάζοντας την θερμοκρασία εντός του οικήματος σε αντίστοιχη αυτής ενός κλίβανου , ψάχνοντας έπειτα να την κατεβάσει με κλιματιστικά και τέντες.Μόνο μια φύση που υπολείπεται μπορεί να θεωρεί ευτυχία ένα διαμέρισμα και να απορρίπτει ως σιχαμένο το περιβάλλον που αρχικά την ανέδειξε και την έθρεψε.Και όμως ,τα φυτά είναι έξυπνα.Δεν χάνουν τον ύπνο τους για χαζομάρες.Διαχειρίζονται έξυπνα το περιβάλλον τους , προσαρμόζονται , ακολουθούν τις εποχές , το φεγγάρι , τις φωνές που τους περιβάλλουν , τον ήλιο , το νερό.Τα φυτά δίνουν μαθήματα οικονομίας , ομορφιάς , ανθρωπιάς.Τα φυτά δεν μπορούν να χαθούν μέσα σε μια αυταπάτη..Ένας κήπος δεν μπορεί να θαφτεί παρά μόνο κάτω από τόνους απύθμενης βλακείας και κομπλεξισμού και το γεγονός αυτό καθιστά κάθε κήπο που συναντώ σημείο παρηγοριάς και ελπίδας.

2 σχόλια:

PeNNy LaNe είπε...

Πόσο παράταιροι είναι οι φοίνικες στην παραλιακή? Πόσο άθλια τα κοντοκουρεμένα θαμνάκια που τα Χριστούγεννα τα τιγκάρουν στα φωτάκια; Κάποτε είχαμε κι εμείς ωραίο κήπο, πια δεν ασχολείται κανείς μαζί του. Μου λείπουν τα πάρκα της Ολλανδίας και της Γερμανίας. Και σκέψου πως στα πρώτα σχέδια της Αθήνας επί Όθωνα ο Εθνικός Κήπος και το Πεδίο του Άρεως θα ήταν ένωμένοι... Πόσο φτωχοί είμαστε τελικά;
ΥΓ: Σαλιγκαράκια ήταν και τα πρώτα δικά μου κατοικίδια! Φταίει που έχουμε διπλανούς κήπους μάλλον.

impala είπε...

Γενικά.
Η σχέση που έχουμε με το πράσινο λέει πολλά για τον πολιτισμό μας..Δυστυχώς η πλειοψηφία στην Ελλάδα ενώ δηλώνει εντυπωσιασμένη από τα πάρκα του εξωτερικού , είναι το λιγότερο ανέτοιμη να έρθει σε επαφή έστω και με έναν ταπεινό θάμνο.Πρόσφατα είχα την ατυχία να γίνω μάρτυρας στην δημιουργία ενός πολύ όμορφου μικρού πάρκου στο Αιγάλεω το οποίο σήμερα λίγο πριν εγκαινιαστεί το συντριβάνι είναι ήδη διανθισμένο με βρομερές χαρτοπετσέτες , κουτάκια αναψυκτικού κ.τ.λ.Πραγματικά είναι να μας λυπάσαι για το πόσο έχουμε χάσει επαφή με αυτά που αξίζουν σε αυτή την ζωή..
Για σένα.
Τουλάχιστον ο κήπος σας είναι ακόμη εκεί , έτοιμος κάτω από τα χορτάρια να αναδυθεί ολοκαίνουργιος ,χωρίς να σου κρατά κακία.Πίστεψε με το μόνο εμπόδιο στην μεταξύ σας σχέση είναι οι διάφοροι κακοπροαίρετοι σνομπ κακομοίρηδες , οι οποίοι ακόμη και να κοιτάξεις χαμογελώντας ένα φυτό σε κοιτάνε λες και είσαι τρελάκιας.Εγώ τον είδα τον κήπο σας και είναι μια χαρά..Δηλώνω εθελόντρια στο ξεχορτάριασμα!Το οποίο ξεχορτάριασμα είναι κάτι σαν ψυχοθεραπεία υπό την έννοια ότι σου αφαιρεί κάθε αίσθημα άγχους και θυμού , με την προυπόθεση να έχεις το σθένος να κάνεις ψυχοθεραπεία μπροστά στην κομπλεξάρα γειτονιά..